Libido – co to jest, problemy, przyczyny spadku i jak je zwiększyć

Libido, czyli popęd seksualny, to naturalna część ludzkiego życia, która wpływa na nasze samopoczucie, relacje z partnerem/partnerką i ogólną jakość życia. Co jednak, gdy libido spada? Jakie są tego przyczyny i co można zrobić, aby je zwiększyć? W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na te pytania w sposób kompleksowy i przystępny. Warto pamiętać, że libido ma ścisły związek z ogólnym dobrostanem, zarówno fizycznym, jak i psychicznym. Zaniedbanie problemów z libido może prowadzić do pogorszenia jakości życia, dlatego ważne jest, aby zrozumieć to zagadnienie i w razie potrzeby szukać pomocy.

Czym jest libido?

Można powiedzieć, że libido to termin używany do opisania nasilenia ochoty na seks. Obejmuje on zarówno aspekty fizyczne, takie jak pobudzenie seksualne, jak i psychologiczne, czyli myśli i fantazje erotyczne. Libido jest zjawiskiem dynamicznym, które zmienia się w ciągu dnia, miesiąca, a nawet całego życia pod wpływem różnych czynników. Co więcej, libido to nie tylko popęd seksualny, ale także, zgodnie z definicją Zygmunta Freuda, energia psychiczna, która może być skierowana na różne cele, nie tylko seksualne.

Ważne jest, aby pamiętać, że libido jest bardzo indywidualną cechą. To, co dla jednej osoby jest normalnym poziomem popędu seksualnego, dla innej może być oznaką jego spadku. Nie ma jednej uniwersalnej definicji „zdrowego” libido, a naturalne wahania są zupełnie normalne i niekoniecznie powinny być powodem do niepokoju. Różnice w odczuwaniu libido mogą być związane z wiekiem, stanem zdrowia, a także z preferencjami seksualnymi i osobistymi doświadczeniami. Dodatkowo warto pamiętać, że normy dotyczące libido różnią się w zależności od kultury i społeczeństwa, co może wpływać na odbiór własnego popędu.

Problemy z libido

Zarówno mężczyźni, jak i kobiety mogą doświadczać problemów z libido. Jak wynika z raportu „Seksualność Polaków 2011”, problemy z libido ma aż 45% kobiet zamężnych i 30% panien. Najczęstsze problemy z libido to:

• Niski poziom libido: Oznacza zmniejszoną ochotę na seks i rzadsze fantazje seksualne. U mężczyzn może to wpływać na ich samopoczucie i zdrowie fizyczne i psychiczne.
• Brak zainteresowania seksem: Całkowity brak ochoty na aktywność seksualną.
• Trudności z osiągnięciem orgazmu: Problem z doznaniem satysfakcji seksualnej, pomimo odczuwania pobudzenia.

U mężczyzn niskie libido może być skutkiem zaburzeń erekcji, przedwczesnego lub opóźnionego wytrysku, które z kolei mogą powodować niepokój związany z seksem i prowadzić do dalszego spadku libido.

U kobiet spadek libido może objawiać się suchością pochwy, bolesnymi stosunkami lub problemami z osiągnięciem orgazmu. Warto zaznaczyć, że problemy z libido mogą dotyczyć wszystkich osób niezależnie od orientacji seksualnej.

Dlaczego libido spada?

Na spadek libido wpływa wiele czynników, które można podzielić na trzy główne kategorie:

Czynniki biologiczne:

Hormony: Zmiany w poziomie hormonów płciowych, takich jak testosteron u mężczyzn i estrogeny u kobiet, mają istotny wpływ na libido. Spadek libido może być związany z wiekiem, menopauzą u kobiet i andropauzą u mężczyzn, a także z chorobami tarczycy, które zaburzają pracę układu hormonalnego. U kobiet, spadek estrogenów w okresie menopauzy może prowadzić do suchości pochwy i dyskomfortu podczas stosunku, co dodatkowo obniża chęć na seks.

Choroby: Niektóre choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby tarczycy, depresja, a także otyłość, mogą negatywnie wpływać na popęd seksualny. Zaburzenia hormonalne spowodowane np. zespołem policystycznych jajników (PCOS) mogą również obniżać libido.

Leki: Niektóre leki, np. antydepresanty (szczególnie SSRI), leki przeciwpsychotyczne, leki na nadciśnienie (np. beta-blokery), a także niektóre leki przeciwbólowe i przeciwcukrzycowe, mogą obniżać libido jako skutek uboczny, wpływając na poziom testosteronu i innych hormonów.

Czynniki psychologiczne:

Stres: Przewlekły stres jest jednym z najczęstszych powodów spadku libido zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Stres aktywuje układ współczulny, co prowadzi do uwalniania kortyzolu, hormonu stresu, który negatywnie wpływa na hormony płciowe. U kobiet stres może częściej powodować zmniejszenie pożądania, natomiast u mężczyzn może dodatkowo wpływać na trudności z osiągnięciem i utrzymaniem erekcji.

Depresja i lęk: Zaburzenia nastroju, takie jak depresja i stany lękowe, często wiążą się z obniżonym popędem seksualnym. Depresja obniża poziom serotoniny i dopaminy, które są ważne dla odczuwania przyjemności, także seksualnej.

Problemy w związku: Konflikty, brak komunikacji, problemy z bliskością emocjonalną mogą negatywnie wpływać na libido. Brak poczucia bezpieczeństwa i akceptacji w związku może skutecznie tłumić pożądanie.

Niska samoocena: Negatywny obraz własnego ciała, kompleksy i brak pewności siebie mogą obniżać ochotę na seks. Negatywne myśli o własnym ciele mogą utrudniać odczuwanie przyjemności seksualnej.

Styl życia:

Brak snu: Niedostateczna ilość snu wpływa na poziom hormonów i ogólną kondycję organizmu, co może przekładać się na spadek libido. Brak snu podnosi poziom kortyzolu i obniża poziom testosteronu.

Zła dieta: Niezdrowa dieta, uboga w składniki odżywcze, może negatywnie wpływać na poziom energii i libido. Brak witamin, minerałów i zdrowych tłuszczów może obniżać produkcję hormonów.

Brak ruchu: Aktywność fizyczna jest ważna dla utrzymania dobrej kondycji fizycznej i psychicznej, a także wpływa na poziom hormonów, co może przekładać się na libido. Regularny ruch poprawia krążenie krwi i dotlenia organizm, co ma pozytywny wpływ na funkcje seksualne.

Używki: Nadmierne spożywanie alkoholu, palenie papierosów i narkotyki mogą negatywnie wpływać na libido. Alkohol początkowo może zmniejszać zahamowania, ale w dłuższej perspektywie pogarsza erekcję u mężczyzn i osłabia odczuwanie przyjemności u obu płci. Narkotyki często prowadzą do zaburzeń hormonalnych i problemów z układem nerwowym.

Poniższa tabela podsumowuje czynniki wpływające na spadek libido:

Jak zwiększyć libido?

Istnieje wiele sposobów na zwiększenie libido. Ważne jest, aby zidentyfikować przyczynę spadku popędu seksualnego i dobrać odpowiednie metody. Oto kilka propozycji:

Zmiany stylu życia:

• Zdrowa dieta: Spożywanie zbilansowanych posiłków, bogatych w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty i zdrowe tłuszcze, może korzystnie wpłynąć na libido. Produkty bogate w cynk, takie jak ostrygi, pestki dyni czy wołowina, mogą wpływać na produkcję testosteronu. Z kolei awokado, banany i migdały zawierają witaminy i minerały, które wspierają zdrowie seksualne. Inne korzystne produkty to: tłuste ryby (źródło omega-3), jaja (dostarczają witaminy D), szpinak (bogaty w magnez), kakao (zawiera fenyloetyloaminę, która wpływa na nastrój).
• Regularny sen: Zadbanie o odpowiednią ilość snu (7-8 godzin na dobę) jest kluczowe dla utrzymania równowagi hormonalnej i dobrego samopoczucia, co przekłada się na libido. Stworzenie rytuału przed snem, takiego jak ciepła kąpiel, czytanie książki lub słuchanie relaksującej muzyki, może pomóc w zasypianiu i zapewnieniu odpowiedniej ilości snu. Unikanie ekranów przed snem również jest bardzo ważne.
• Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia fizyczne poprawiają krążenie, zwiększają poziom endorfin i wpływają na poziom hormonów, co może korzystnie wpływać na libido. Wystarczy 30 minut umiarkowanej aktywności fizycznej większość dni w tygodniu, aby odczuć korzyści. Zarówno ćwiczenia aerobowe, jak i siłowe mogą przyczynić się do poprawy libido.
• Ograniczenie używek: Zminimalizowanie spożycia alkoholu, rzucenie palenia i unikanie narkotyków może pomóc w zwiększeniu libido. Alkohol i nikotyna zaburzają krążenie krwi i gospodarkę hormonalną.
• Techniki relaksacyjne: Joga, medytacja, techniki oddechowe pomagają w redukcji stresu, co może przekładać się na poprawę libido. Regularne praktykowanie technik relaksacyjnych, nawet przez kilka minut dziennie, może przynieść znaczące korzyści. Terapia mindfulness również może pomóc w redukcji stresu i zwiększeniu świadomości własnego ciała.

Terapia hormonalna:

W przypadku, gdy spadek libido jest spowodowany zaburzeniami hormonalnymi, lekarz może zalecić terapię hormonalną. Polega ona na suplementacji hormonów, których poziom jest obniżony, np. testosteronu u mężczyzn (w formie iniekcji, żelu, plastrów lub tabletek) lub estrogenów u kobiet (w formie tabletek, plastrów, kremów lub żelów). Terapia hormonalna powinna być zawsze prowadzona pod kontrolą lekarza, który dobierze odpowiednie dawki hormonów i będzie monitorował stan pacjenta. Lekarz regularnie kontroluje parametry hormonalne i ocenia efekty leczenia. Terapia hormonalna wiąże się również z pewnymi ryzykami (np. ryzyko zakrzepicy, nowotworów hormonalnie zależnych), dlatego decyzja o jej rozpoczęciu powinna być podjęta po dokładnej analizie korzyści i ryzyka.

Leki:

W niektórych przypadkach lekarz może przepisać leki, które wpływają na zwiększenie libido. Przykładowo, w przypadku kobiet, lekarz może przepisać lek flibanserynę (dla kobiet przed menopauzą z obniżonym pożądaniem), a u mężczyzn niektóre leki na zaburzenia erekcji (np. inhibitory PDE5), które pośrednio mogą wpłynąć na poprawę libido. Należy jednak pamiętać, że leki te mogą mieć skutki uboczne i powinny być stosowane wyłącznie pod kontrolą lekarza. Lekarz powinien poinformować o potencjalnych interakcjach z innymi lekami oraz o możliwych skutkach ubocznych.

Terapia psychologiczna:

Jeśli spadek libido jest związany z czynnikami psychologicznymi, takimi jak stres, depresja, lęk, problemy w związku, warto skonsultować się z psychologiem lub seksuologiem. Terapia może pomóc w zidentyfikowaniu i rozwiązaniu problemów emocjonalnych, które wpływają na popęd seksualny. Seksuolog to specjalista, który nie tylko pomaga zdiagnozować i leczyć zaburzenia seksualne, ale także dostarcza wsparcia emocjonalnego i edukuje w obszarze seksualności. W terapii mogą być stosowane techniki poznawczo-behawioralne, terapia par, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach. Nowoczesne podejścia terapeutyczne mogą obejmować również pracę z ciałem, np. poprzez ćwiczenia somatyczne, które pomagają uwolnić napięcie i zwiększyć świadomość ciała.

Komunikacja z partnerem/partnerką:

Otwarta i szczera rozmowa z partnerem/partnerką na temat swoich potrzeb i oczekiwań seksualnych jest kluczowa dla udanego życia intymnego. Wspólne poszukiwanie rozwiązań i eksperymentowanie może pomóc w zwiększeniu libido. Ważne jest, aby partnerzy wzajemnie się wspierali i okazywali zrozumienie. Można wspólnie szukać inspiracji i nowych sposobów na spędzanie czasu, które wzmocnią intymność i pożądanie. Warto pamiętać, że budowanie bliskości to proces, który wymaga zaangażowania obu stron.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

Jeśli spadek libido utrzymuje się przez dłuższy czas i negatywnie wpływa na Twoje życie, warto skonsultować się z lekarzem lub seksuologiem. Specjalista pomoże zdiagnozować przyczynę problemu i dobrać odpowiednie metody leczenia. Warto skonsultować się z lekarzem, gdy:

• Spadek libido pojawił się nagle i bez wyraźnej przyczyny.
• Towarzyszą mu inne objawy, takie jak zaburzenia erekcji, bolesne stosunki, problemy z miesiączkowaniem.
• Podejrzewasz, że spadek libido może być spowodowany chorobą lub przyjmowanymi lekami.
• Próby samodzielnego zwiększenia libido nie przynoszą efektów.
• Spadek libido negatywnie wpływa na Twój związek i jakość życia.

Wsparcie dla partnera/partnerki:

Jeśli to twój partner/partnerka ma problem z obniżonym libido, ważne jest, aby okazać wsparcie, cierpliwość i zrozumienie. Unikaj wywierania presji i krytyki. Zachęcaj do rozmowy o problemie, staraj się słuchać uważnie i bez osądzania. Wspólnie z partnerem/partnerką szukajcie rozwiązań i korzystajcie z pomocy specjalistów. Pamiętaj, że brak pożądania nie musi oznaczać braku miłości i bliskości. Wspólne poszukiwanie nowych form intymności i bliskości może pomóc w wzmocnieniu związku.

Podsumowanie

Libido to złożone zjawisko, na które wpływa wiele czynników. Spadek popędu seksualnego może być spowodowany zarówno przyczynami biologicznymi, psychologicznymi, jak i stylem życia. Istnieje wiele sposobów na zwiększenie libido, a kluczem do sukcesu jest zidentyfikowanie przyczyny problemu i dobranie odpowiednich metod leczenia. Pamiętaj, że nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania, a to, co działa dla jednej osoby, może nie sprawdzić się u innej. Ważne jest, aby dbać o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne, a w razie potrzeby szukać pomocy u specjalistów. Nie lekceważ problemów z libido, ponieważ wpływają one na Twoje ogólne samopoczucie i jakość życia. Regularna diagnostyka, otwarty dialog z partnerem/partnerką i specjalistą, oraz troska o swoje zdrowie to klucz do satysfakcjonującego życia seksualnego.